Δευτέρα 3 Αυγούστου 2009

Πανικός και τύψεις συνείδησης οδηγούν τους Βρετανούς στην άρνηση για την επιστροφή των κλεμμένων γλυπτών

Του Ευάγγελου Λαζαρίδη

ΔIABAΣA πρόσφατα στην ηλεκτρονική έκδοση της βρετανικής εφημερίδας Telegraph άρθρο του Richard Dorment (αναρτήθηκε 30/6/2009), ο οποίος μας λέγει με πολύ θυμό ότι τα Ελγίνεια δεν θα επιστρέψουν ποτέ στην Αθήνα. Το Βρετανικό Μουσείο είναι το σπίτι τους.

Οι Eλληνες πρέπει να στήσουν δίπλα στον Παρθενώνα την προτομή του Λόρδου Eλγιν, για να εκφράσουν την ευγνωμοσύνη του έθνους που έσωσε τα γλυπτά!
Δεν θυμάμαι τέτοια και τόση οργή σε κείμενο βρετανικής εφημερίδας. Οι Bρετανοί πολίτες είναι ευγενείς και έχουν καλή παιδεοία.
Φοβούμαι ότι οι Bρετανοί που ασχολούνται με το θέμα των Ελγινείων έχουν τρομοκρατηθεί ότι για πρώτη φορά απειλούνται σοβαρά από τους Eλληνες πολίτες, για την επιστροφή των Γλυπτών του Παρθενώνα.


Είναι σημαντική η αναφορά την οποία κάνει ο Richard Dorment, στο ιστορικό των Γλυπτών του Παρθενώνα. Eχει το βρετανικό φλέγμα, εκθέτει όμως τις επίσημες αρχές της χώρας.
Τέτοιες πράξεις εκθέτουν τη Βουλή και την ηθική των Μουσείων. Μας λέγει ο κ. Dorment, για να αποκολλήσει και αφαιρέσει τα Γλυπτά από τον Παρθενώνα, πλήρωσε ο Elgin στην τουρκική κυβέρνηση το μέγα ποσό των 35.000 στερλινών (sic!), ανήκαν στην Οθωμανική Αυτοκρατορία για 350 χρόνια.

Η Βουλή αγόρασε τα Γλυπτά από τον Λόρδο Eλγιν το 1816, το Βρετανικό Μουσείο τα απέκτησε, χωρίς να μπορεί να τα πουλήσει.
Οι Eλληνες ξέρουν πολύ καλά το τι συνέβη, αν δεν το ήξεραν, θα είχαν προσφύγει στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια.
Μου κάμει εντύπωση ότι ο πανικός και οι τύψεις συνείδησης οδηγούν σε πρακτικές και επιχειρήματα δόλιας σκέψης, διότι αλλιώς δεν εξηγούνται τα όσα ισχυρίζονται από τις στήλες της Telegraph.

Είναι δυνατόν μνημεία της παγκόσμιας αποδοχής και σεβασμού, όπως τα Γλυπτά του Παρθενώνα, να γίνονται αντικείμενο συναλλαγής – από τη μία πλευρά ο αρχαιοκάπηλος Λόρδος Έλγιν και από την άλλη η Βουλή;

Μπορεί μια σύγχρονή δημοκρατική χώρα, μέλος της Ευρωπαϊκής Eνωσης να νομιμοποιεί «εξουσία» χώρας κατοχής, η οποία «πουλάει!» αποκολλώντας, γλυπτά από το πιο σημαντικό Μνημείο, παγκόσμιας αναγνώρισης, τον Παρθενώνα της Ακρόπολης, το λίκνο της Δημοκρατίας;
Είναι δυνατόν μια σύγχρονη Δημοκρατία να νομιμοποιεί την αρχαιοκαπηλία, αποδεδειγμένα κλοπιμαία από το πιο σημαντικό μνημείο του Πλανήτη; Αν οι βρετανικές αρχές έχουν ισχυρό τίτλο κυριότητας νόμιμου κατόχου (Ιδιοκτησία της Ακρόπολης), να το αποκαλύψουν.

Αυτό που είναι γνωστό, ακόμα και η Οθωμανική αυτοκρατορία, δεν έδωσε πωλητήριο, αλλά έδωσε άδεια αποκόλλησης και έκθεσης των Γλυπτών του Παρθενώνα, και επιστροφής τους, όπως δεν θα έπρεπε ούτε αυτό..


Είναι αποκαλυπτικός αλλά και προκλητικός ο κ. Richard Dorment, ο οποίος αναπαράγει σχέση Lord Elgin και τουρκικών αρχών.
Oταν ο Lord Elgin τοποθετήθηκε ως Πρέσβης στην Κωνσταντινούπολη, ο Παρθενώνας ήταν κατεστραμμένος. Οι Τούρκοι στρατιώτες χρησιμοποιούσαν τα Μάρμαρα ως πεδίο βολής, και οι κάτοικοι της περιοχής έπαιρναν τα κομμάτια για να κάμουν ασβέστη... και η δική του πρόθεση ήταν να τα προστατεύσει τα μάρμαρα από το κίνδυνο καταστροφής, για αυτό και τα αγόρασε!
Η ομολογία ότι ο Elgin ήταν Πρέσβης στην Τουρκία σημαίνει ότι γνώρισε αξιωματούχους, με τους οποίους συμβλήθηκε για να πράξουν και οι δύο πλευρές από κοινού το ατιμωτικό αδίκημα της αρχαιοκαπηλίας. Ο Πρέσβης της Μεγάλης Βρετανίας αποδεικνύεται αρχαιοκάπηλος. Αυτό μαρτυρεί τις πρακτικές που ακολούθησε ο Elgin.

Κατακράτησε χρόνια τα Γλυπτά αδιαπραγμάτευτης της όποιας αξίας, και ως κοινός αρχαιοκάπηλος τα πούλησε (δεν τα προσέφερε δωρεάν!) στη Βουλή, η οποία συναλλάχτηκε με αρχαιοκάπηλο.
Ποιός ισχυρίζεται νομίμως ότι η Τουρκία είχε περιουσιακό στοιχείο τον Παρθενώνα, επέτρεψε την αποκόλληση των γλυπτών, τραυματίζοντας την τελειότητα του Παρθενώνα, στον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης. Η συναλλαγή δεν έγινε με την κυβέρνηση της Τουρκίας, δεν θα το έκαμε.

Είναι επικερδής αρχαιοκαπηλία! Αν δεν ήταν αρχαιοκαπηλία, δεν θα τα κρατούσε ο Elgin χρόνια στις αποθήκες του, μετά θα τις διαπραγματευόταν και θα πουλούσε στη Βουλή, για να δοθούν στο Βρετανικό Μουσείο.

Το άλλο που λέγει ο Dorment, ότι στο Bρετανικό Μουσείο είναι καλύτερα εκτεθειμένα τα Γλυπτά, γιατί ο χώρος είναι περισσότερο επισκέψιμος, τα «βλέπουν» περισσότεροι από 4,6 εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο, ως μαρτυρία αποτελεί ένα λόγο περισσότερο πειστικό, τα Γλυπτά να έρθουν στον τόπο τους, να ενωθούν σε ένα σύνολο, όπως σχεδιάστηκε και ολοκληρώθηκε, για να δουν οι επισκέπτες το σύνολο του θαυμαστού έργου και όχι αποκολλημένα κομμάτια στο Λονδίνο, ενώ ο κορμός του έργου να είναι στην Αθήνα.

O επισκέπτης του Μουσείου θέλει να δει ολόκληρο το έργο, ιδίως μάλιστα αυτός που νοιάζεται για την ποιότητα, τη σύλληψη του έργου, την τεχνική του έργου, στην περίπτωση του Λονδίνου είδε μέρος ενός συνόλου που δεν μπορεί καν να φανταστεί. Το μέρος του έργου, την ποιότητα και την τελειότητα των Γλυπτών του Παρθενώνα δεν αποδίδει αυτό που εκφράζει το σύνολο του έργου, και κατά συνέπεια το Βρετανικό Μουσείο εν γνώσει του στερεί τον επισκέπτη από τη θέλησή του για μάθηση.

Τα 4,6 εκατομμύρια επισκέπτες στην Αθήνα, λιγότεροι ή περισσότεροι θα γοητευθούν και θα συγκινηθούν βλέποντας το θαύμα της διανόησης και της τεχνικής, μόνο ως ένα σύνολο. Στο Λονδίνο οι περισσότεροι απλώς περνούν και βλέπουν γλυπτά, αποκολλημένα, αορίστως από τον Παρθενώνα, τον οποίο ενδεχομένως δεν είδαν ποτέ.

Στο Βράχο της Ακρόπολης έχουν παραχθεί, αποτελούν ένα σκεπτικό που δεν τεμαχίζεται. Αν βλέπουν μόνο κομμάτια γλυπτών, κομμάτια σύλησης, τότε δεν έχουν όλο το θέμα ενώ υπάρχει. Είναι στην Αθήνα σήμερα, το κυρίως μέρος του συνόλου, μόλις ελπίζομε σύντομα μας δοθούν, θα μπορούν να το δουν/μελετήσουν/ θαυμάσουν, οι επισκέπτες στη θέση της δημιουργίας.

Θέλω να δώσω ορισμένα στοιχεία της λεηλασίας: Συνεργεία του λόρδου Thomas Bruce Elgin με την βοήθεια του γλύπτη Giovanni Battista Lusieri, μεταξύ των ετών 1801-1803 αποκόλλησαν, μεγάλα τμήματα του γλυπτού διακόσμου του μνημείου, και τα μετάφεραν στο Λονδίνο. Από [*] τις 32 μετόπες οι κεντρικές (11,13-25) έχουν καταστραφεί από την έκρηξη της βόμβας του Μοροζίνι. Από αυτές ορισμένες μπορούν να αποκατασταθούν από θραύσματα με βάση τα σχέδια του J. Carrey, τα οποία συμπληρώνουν τη γνώση των ειδικών για τις υπόλοιπες μετόπες της πλευράς αυτής, που δεν σώζονται καθόλου.

Οι μετόπες 2-9 και 26-32, βρίσκονται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο, η 10 (δέκα) είναι στο Μουσείο του Λούβρου στο Παρίσι. Στο Μουσείο της Ακροπόλεως εκτίθεται μόνο η 12, ενώ στα εργαστήρια αποκαθίστανται σε μεγάλο βαθμό, έξι κεντρικές μετόπες από θραύσματα.
[*] Δρ. Aλκηστις Χωρέμη-Σπετσιέρη. Γλυπτά του Παρθενώνα.

ΕΞΠΡΕΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου